IDEA Klinik Bakırköy Türkiye'nin ilk ameliyatsız varis tedavi merkezi IDEA Bakırköy Kliniği ve alanında uzman hekimleri yakından tanıyın.
Makatta kaşıntı (anüs bölgesinde kaşıntı, popoda kaşıntı) birçok insanın başına gelen fakat genellikle önemsenmeyen bir durumdur. Makatta kaşıntı sorunu yaklaşık olarak toplumun %5ini etkileyen bir sorundur. Erkeklerde ise kadınlara göre 4 kat daha fazla görülmektedir. (1) Çok ciddi ve rahatsızlık yaratacak bir duruma gelmedikçe makatta kaşıntı şikayeti için doktora gidilmez. Bazı kaşıntılar önemsiz olmasına karşın bazı kaşıntılar basur, makat çatlağı, kondilom, mayası gibi hastalıkların habercisi olabilmektedir. Bu nedenle takip edilmesi önerilir.
Bu yazımızda makatta kaşıntı neden olur, makatta kaşıntım var ne yapabilirim, makatta kaşıntı için hangi krem kullanılır, makatta kaşıntı hangi hastalığın belirtisi olabilir, makatta kaşıntı için hangi doktora gidilir gibi soruların cevapları ele alınacaktır.
Makat Kaşıntısı Neden Olur?
– Erişkinlerde bir çok sebepten dolayı kaşınmalar meydana gelse de çocuklarda daha çok kıl kurdu ismi verilen bağırsak parazitleridir.
– Mayasıl
– Mantar
– Kondilom
– Fistül
– Baharat tüketilmesi
– Sabun veya benzeri malzeme ile aşırı temizlik-
-Makat bölgesinin ıslak mendille silinmesi
– Pudra kullanımı
– Patlıcan, domates ve çikolata tüketilmesi
– Turşu tüketilmesi
– Fazla kilo
– Terleme
– Fazla Oturma
– Anal bölgenin nemli kalması
– Anal bölgenin aşırıya kaçarak temizlenmesi
– Mayalı yiyecekler
– Dış basur
– Makat çatlağı
Makat Kaşıntısının Belirtileri Şunlardır
– Kaşıntılar geç saatlerde şiddetli bir şekilde olmaktadır.
– Makatta ıslaklık hissedilir.
– Çok az da olsa kanama olabilir.
– Ciltte kalınlaşma ve sertleşme hissedilir.
– Memeleşme olabilir.
– Akıntı tarzı salgı ve pis koku başlayabilir.
– Hafif ağrılar meydana gelebilir.
Makatta kaşıntı şikayeti bazı durumlarda makatta yanma şikayeti ile de karıştırılabilmektedir. Makat bölgesinde yoğun sinir uçları bulunur. Bu nedenle anal bölgede görülebilecek şikayetlerde oldukça rahatsız edici olabilir.
Makat Kaşıntısına Sebep Olan Hastalıklar
Hemoroid (Basur)
Hemoroid, toplumda basur olarak bilinen ve oldukça yaygın olan bir makat hastalığıdır. Çoğunlukla kabızlık ve dışkılama esnasında ıkınma sebebiyle ortaya çıkmaktadır. Basur hastası olan bir bireyin anüsünde meydana gelen memecikler anüsten dışarı çıktıklarında iç çamaşırına temas ettiği taktirde tahriş ve kaşıntılara sebep olabilmektedir.
Basurun ilerlemesi ile birlikte dışarı çıkan memecikler artık makat içine geri girmez. Bu evrede makat bölgesinde şiddetli kaşıntılar görülebilir. Popo bölgesinde görülen kaşıntı toplumsal hayatta rahatsız edici olabilmektedir.
Şiddetli kaşıntı sorunu için pruzon pomad ile rahatlama sağlanabilir. Ancak kalıcı bir çözüm için mutlaka basurun tedavi edilmesi önerilir.
Makat Çatlağı
Anal fissür, toplumda makat çatlağı veya makat yırtığı gibi isimlerle bilinen ve sık karşılaşılan bir diğer makat hastalığıdır. Çoğunlukla basurda olduğu gibi kabızlık ve kronik ishale bağlı olarak gelişmektedir. Anal fissür yeni doğan bir bebekten ileri yaştaki her insana kadar herkeste görülebilen bir sorundur. Kronikleşen fissürlerde hemoroidte olduğu gibi dışarı çıkan memeler meydana gelebilir ve bu durum kaşıntının ortaya çıkmasında rol oynayabilmektedir.
Anal Fistül
Anal fistül için en zahmetli makat hastalığı denilebilir. Meydana gelen herhangi bir anal apsenin boşaltılmamasından dolayı anüs ve bağırsak arasında oluşan iki ucu açık kanaldır. Fistül, pis kokulu bir akıntıya ve beraberinde tahriş ile kaşıntıya sebep olabilmektedir.
Makatta apse gibi bir sorun oluşması durumunda hastalığın fistüle dönüşmemesi için mutlaka en kısa sürede bir makat hastalıkları uzmanına başvurulması önerilir. Aksi halde fistül hastalığı oluşabilir. Fistül akıntıya neden olmasından dolayı uğraştırıcı ve rahatsız edici bir hastalıktır. Ayrıca tedavisi de uzun ve meşakkatlidir.
Anal fistül hastaları da kaşıntı şikayetini hafifletmek, geçirmek için kortizon içermeyen pruzon merhem kullanabilir. Ancak mutlaka fistül sorunu tedavi edilmelidir.
Makat Kaşıntısı Nasıl Geçer?
Makatta kaşıntı sorunundan kurtulmak için kişi öncelikle anoskop muayenesi yaptırmalı ve kaşıntıya neden olan bir makat hastalığı olup olmadığını tespit etmelidir. Eğer ki kaşıntıya neden olan bir hastalık varsa hastalığın tedavi edilmesi ile kaşıntı sorunu da ortadan kalkacaktır. Tedavi sürecinde hastanın kaşıntı yaşamadan konforlu bir süreç geçirmesi için kortizon içermeyen bir kaşıntı kremi kullanması önerilir.
Eğer makat bölgesinde herhangi bir hastalık yoksa ve kişi hala popoda kaşıntı şikayeti yaşıyorsa beslenme alışkanlıklarını gözden geçirmesi önerilir. Bu süreçte de kortizon içermeyen bir kaşıntı kremi kullanması önerilir. Kullanılacak kremin içeriği iyi araştırılmalı ve kimyasal içerikli (kortizon içeren) kremler tercih edilmemelidir. Kortizonlu ürünlerin birkaç günde fazla kullanılması ciltte incelmeye neden olur bu nedenle tavsiye edilmez.
Makatta aşırı terleme sorunu olan kişilerde de makatta kaşıntı şikayeti görülebilir. Bu durumda aşırı terleme sorunu için botox enjeksiyonu yapılması önerilir. Bu sayede aşırı terleme sorunu ve buna bağlı olarak ortaya çıkan kaşıntı sorunu da tedavi edilmiş olur.
Kıl kurdundan dolayı bir kaşıntı mevcutsa kontil tablet yada süspansiyon kullanılabilir. Kıl kurdu sorununun tedavi edilmesi ile kaşıntı şikayeti de kendiliğinden ortadan kalkacaktır.
Aşırı kilolu bireylerde popo bölgesinde sürtünmenin fazla olmasından dolayı da kaşıntı sorunu görülebilir. Benzer olarak aşırı dar kıyafetler giyilmesi de popoda kaşıntıya neden olabilir.
Makat bölgesinin yeterince temizlenmemesi de anüs bölgesinde kaşıntıya neden olabilir. Bu bölgenin temizliğinin iyi yapılması önerilir. Ancak temizlik konusunda aşırıya kaçılmamalıdır. Aksi halde aşırı temizli yüzünden bölgede tahriş meydana gelerek kaşıntı sorunu yaşanabilir.
Kondilom yani makat bölgesinde oluşan siğiller de kaşıntının sık görülen nedenlerinden biridir. Kondilomlar HPV virüsüne bağlı olarak ortaya çıkan siğillerdir. Bu siğiller diğer siğillerden farklı olarak hızla yayılabilir, bulaşabilir ve tedavi edilmezse kansere neden olabilir. Ayrıca makat gibi nemli bir bölgede oluşmasından dolayı toplumda rahatsızlığa neden olacak düzeyde kaşıntıya neden olabilir. Kondilom ve tedavisi hakkında detaylı bilgi için aşağıdaki yazımızı inceleyebilirsiniz.
Bazı hastalıklardan dolayı kullandığınız ilaçlar varsa bu ilaçlarda bazen anüs bölgesi veya farklı bölgelerde çeşitli kaşıntılara neden olabilmektedir. Eğer ilaç kullanmaya başladıktan sonra kaşıntı ile karşılaştıysanız doktorunuza başvurabilirsiniz.
Makatta Kaşıntı İçin Hangi Doktora Gidilir?
Makatta kaşıntı şikayeti için genel cerrahi uzmanına başvurulması uygundur. Ancak genel cerrahi çok geniş kapsamlı bir branştır bu nedenle genel cerrahi uzmanı araştırması yaparken proktoloji yani makat bölgesi hastalıklarında uzman bir hekim tercih edilmesi faydalı olacaktır. Bu sayede kaşıntı sorununun altında yatan bir hastalık varsa kolaylık tespit edilerek tedavi süreci planlanabilir.
Makatta Kaşıntı İçin Hangi Krem Kullanılır?
Makatta kaşıntı için 2 farklı tür krem bulunur. Bunlar kimyasal içerikli yani kortizon içeren kremler ve bitkisel içerikli kremler. Kortizonuh 3-4 günden fazla kullanılması ciltte incelme ve tahrişe neden olur. Bu nedenle özellikle makat bölgesinde kortizon içerikli ürünlerin kullanılması önerilmez.
İçeriğinde kortizon bulunan kremler
- Beklazon
- Momecon
- Sinokort
- Advantan
- Hipokort
- Nerisona C
- Demovate
- Fucikort
Bitkisel İçerikli Kaşıntı Kremi
Makat kaşıntısına hangi krem iyi gelir diye araştırma yapan hastalar için öncelik yan etkiye neden olmayan bitkisel içerikli ürünlerdir. Pruzon pomad ya da pruzon merhem bitkisel içerikli kaşıntı kremidir. Bebeklerde bile güvenle kullanılabilir.
İçeriğinde bitkisel kortizon olan meyan kökü özür bulunur. Bu öz sayesinde kortizonun etkileri herhangi bir yan etki yaşamadan elde edilebilir.
Makatta Kaşıntı İle İlgili Sık Sorulan Sorular
Travazol krem makat kaşıntısına iyi gelir mi?
Travazol krem mantar tedavisinde kullanılan bir üründür. Vücutta oluşan mantarlar kaşıntıya neden olabilir. Mantar tedavi edilirse kaşıntı sorunu da ortadan kaldırılmış olur. Mantarı tedavi ederken kaşıntı sorunun da ortadan kalkması travazol kremin kaşıntı kremi yerine kullanılabileceğini düşündürür. Ama maalesef kaşıntı için kullanılması uygun değildir. Özellikle makat bölgesinde kullanılması içeriğinde kortizonda bulunmasından dolayı önerilmez.
Fito krem makat kaşıntısına iyi gelir mi?
Fito krem doku yenilenmesi ve onarılması gibi durumlarda tercih edilir. Makatta kaşıntı sorunu için faydalı olma ihtimali yoktur.
Bitkisel makat kaşıntısı tedavisi olur mu?
Evet. Bitkisel içerikli makat kaşıntısı tedavisi olur. Pruzon krem bitkisel içerikli bir üründür. Güvenle kullanılabilir.
Dışkılama sonrasında oluşan kaşıntı nasıl geçer? Tuvaletten sonra yanma ve kaşıntı neden olur?
Dışkılama sonrasında oluşan kaşıntı, yanma ve ağrı gibi şikayetler altta yatan bir makat hastalığı olduğunu düşündürür. Bu nedenle bu tür bir kaşıntının için doktora başvurulması önerilir. Kaşıntı için pruzon kullanılarak hastanın rahat etmesi sağlanabilir.
Makatta kaşıntıya hangi bölüm bakar?
Makatta kaşıntı için genel cerrahi bölümüne gidilir. Alt branş olarak ise proktoloji alanı tercih edilmelidir.
Geçmeyen makat kaşıntısı için ne yapılabilir?
Geçmeyen kaşıntı sorunu denilince akla sorunun kaynağının doğru tespit edilemediği ve bu nedenle doğru bir tedavi süreci uygulanamadığı gelir.
Yani kaşıntıya neden olan durum doğru tespit edilirse kaşıntı sorununun tedavi edilmemesi için bir neden yoktur. Altta yatan bir makat hastalığı olup olmadığı tespit edilmeli, beslenme düzeni gözden geçirilmeli, kullanılan bir ilaca karşı hassasiyet olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmalıdır.
Makat deliği neden kaşınır?
Makat deliğinde kaşıntı basur, makat çatlağı, kondilom gibi makat hastalıkları ile bağlantılı olabilir. Anüs derisinde sedef gibi bir hastalık bağlantılı olabilir.
Makatta kaşıntı ilacı
Makatta kaşıntı için bölgesel uygulanacak kremler tercih edilir. Bu alanda en çok tercih edilen bitkisel içerikli ürün pruzon kremidir.
Geceleri makatta yanma ve kaşınma neden olur?
Geceleri artan makat kaşıntısı durumunda akla kıl kurdu sorunu gelir. Kıl kurdu geceleri makattan dışarı çıkmaya çalışır, hareketlenir bu durumda kişide şiddetli kaşıntı şikayetine neden olur. Kıl kurdu olup olmadığı tespit edilip tedavi edilirse kaşıntı kalıcı olarak geçer.
Kaynaklar
Siddiqi, S. A., & Siddika, A. M. (2018). Pruritus ani. Keighley & Williams’ Surgery of the Anus, Rectum and Colon, Fourth Edition, 239-250.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2647235
Jakubauskas, M., & Dulskas, A. (2023). Evaluation, management and future perspectives of anal pruritus: a narrative review. European Journal of Medical Research, 28(1), 57.
